Maria Hirszbein

Kultura i sztuka

Maria Hirszbein, znana również jako Hirszbejn, to postać, która znacząco wpisała się w historię polskiego kina. Urodziła się 5 marca 1889 roku w Zgierzu, a jej życie zakończyło się tragicznie w Warszawie, gdzie zmarła prawdopodobnie w latach 1939 lub 1942.

Była producentką filmową oraz kierowniczką produkcji, a jej korzenie sięgają żydowskiego pochodzenia. Hirszbein należy do grona pionierów w polskiej branży filmowej, jako jedna z pierwszych kobiet, które zyskały uznanie w tej dziedzinie.

Życiorys

Maria Hirszbein przyszła na świat 5 marca 1889 roku w Zgierzu, w rodzinie Jakuba oraz Sary z Librachów. Ukończyła gimnazjum w Łodzi, a następnie zdobyła wykształcenie w Akademii Handlowej w Berlinie. W 1924 roku rozpoczęła pracę w wytwórni filmowej Leo Forbert, której była współwłaścicielką. Po dwóch latach stała się pełnoprawną właścicielką, odkładając udziały Leona Forberta, co zaowocowało zmianą nazwy wytwórni na Leo-Film.

W 1932 roku, po nawiązaniu współpracy ze scenografem i architektem Bolesławem Landem, Maria utraciła znaczący wpływ na decyzje w spółce, jednak odzyskała go po śmierci Landa w 1936 roku. Leo-Film zasłynęła jako jedna z najważniejszych wytwórni filmowych w Polsce w latach 30. XX wieku. Produkcje, które zrealizowano tam, obejmowały zarówno fabuły, jak i filmy dokumentalne w jidysz, takie jak: Tkijes kaf (Ślubowanie; 1924) oraz Łamed-wownik (Jeden z 36; 1925).

W początkowych latach działalności Leo-Film, głównym reżyserem był Henryk Szaro, który wkrótce został zastąpiony przez Juliusza Gardana. W 1932 roku, oprócz innych produkcji, dużym sukcesem okazał się film Legion ulicy, wyreżyserowany przez Aleksandra Forda. Legion ulicy uznawany jest za jeden z najlepszych filmów okresu międzywojennego, jednak nie zachował się do XXI wieku.

Produkcje wrzucane przez Hirszbein wnosiły do polskiej kinematografii nowe elementy, takie jak spektakularne zdjęcia realizowane na morzu (Zew morza, 1927) czy tematyka społeczna, jak w przypadku Legionu ulicy. Jej wytwórnia stwarzała możliwości rozwoju dla młodych talentów. Dzięki niej mogli zaistnieć reżyserzy tacy jak Henryk Szaro oraz Juliusz Gardan, a także aktorki i aktorzy tacy jak Nora Ney, Franciszek Brodniewicz, Tola Mankiewiczówna, Helena Grossówna i Tadeusz Fijewski.

Maria Hirszbein była również współzałożycielką Polskiego Związku Producentów Filmowych w 1927 roku. W roku następnym dołączyła do Komisji Rewizyjnej, a w latach 30. pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Sekcji Producentów. Ponadto, działała w władzach Polskiego Związku Przemysłowców Filmowych.

Data oraz okoliczności jej śmierci pozostają niejasne – zmarła we wrześniu 1939 roku podczas bombardowania Warszawy lub mogła to być ofiara likwidacji getta warszawskiego w 1942 roku.

Filmografia

Maria Hirszbein, utalentowana filmowca, ma na swoim koncie wiele znaczących dzieł. Oto lista filmów, w których brała udział:

  • 1924: Tkijes kaf (Ślubowanie), reż. Zygmunt Turkow,
  • 1925: Łamed-wownik (Jeden z 36), reż. Henryk Szaro,
  • 1926: Czerwony błazen, reż. Henryk Szaro,
  • 1927: Zew morza, reż. Henryk Szaro,
  • 1928: In di pojlisze welder (W lasach polskich), reż. Jonas Turkow,
  • 1928: Kropka nad i, reż. Juliusz Gardan,
  • 1929: Policmajster Tagiejew, reż. Juliusz Gardan,
  • 1930: Uroda życia, reż. Juliusz Gardan,
  • 1932: Legion ulicy, reż. Aleksander Ford,
  • 1933: 10% dla mnie, reż. Juliusz Gardan,
  • 1933: Prokurator Alicja Horn, reż. Michał Waszyński, Marta Flantz,
  • 1935: Kochaj tylko mnie, reż. Marta Flantz,
  • 1936: Papa się żeni, reż. Michał Waszyński,
  • 1937: Tkijes kaf (Ślubowanie), reż. Henryk Szaro,
  • 1939: Kłamstwo Krystyny, reż. Henryk Szaro,
  • 1939: Szalona Janka (film planowany).

Źródło.

Przypisy

  1. The Sound Period of the 1930s. Adaptations, Patriotic Melodramas, and Films in Yiddish, [w:] MarekM. Haltof MarekM., Polish Cinema: a History, wyd. drugie, 2019, s. 71, ISBN 978-1-78533-972-1.
  2. a b c d e f g h i Warszawa Singera. Maria Hirszbein – producentka filmowa [online], Filmoteka Narodowa, 21.08.2018 r. [dostęp 09.11.2019 r.]
  3. Maria Hirszbein [online], FilmPolski [dostęp 13.11.2019 r.]
  4. a b c d e f RafałR. Żebrowski RafałR., Hirszbein (Hirszbejn) Maria [online], Żydowski Instytut Historyczny [dostęp 09.11.2019 r.]
  5. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939 r., s. 107. [dostęp 26.07.2021 r.]
  6. Punkt widzenia producenta filmowego, „Wiadomości Filmowe: czasopismo ilustrowane”, 07.07.1939 r.
  7. RomanR. Włodek RomanR., Hirszbejn, Maria, [w:] TadeuszT. Lubelski (red.), Encyklopedia kina, wyd. 2., poszerzone, Kraków: Biały Kruk, 2010 r., s. 415, ISBN 978-83-7553-100-8.
  8. a b Film Studios, [w:] MarekM. Haltof MarekM., Historical Dictionary of Polish Cinema, Rowman & Littlefield, 2015 r., s. 72, ISBN 978-1-4422-4471-9.

Oceń: Maria Hirszbein

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:8